جمعیت واقعی شیعیان ایران: 69%

همیشه این سوال برای بسیاری پیش می آید که جمعیت شیعه و غیر شیعه ایران چه قدر است. جمعیت ادیان دیگر چه قدر است و چه قدر می توان به آمارهای ارائه شده اعتماد کرد. حکومت جمهوری اسلامی تلاش می کند که درصد شیعیان ایران را بیش از 90 درصد جلوه دهد. اگر در اینترنت جستجو کنید خواهید دید که سایت های گوناگون آمار مختلفی را برای شیعیان ایران ارائه داده اند:

-94% (شیعه دوازده امامی)- منبع: مختار اصلانی- مركز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علميه
-89% - منبع: سایت حوزه http://www.hawzah.net/
-90% - منبع: واحد پاسخگویی به سوالات دینی http://www.pasokhgoo.ir/
-95-90% - منبع: MAPPING THE GLOBAL MUSLIM POPULATION
-75-70% - منبع: روزنامه ا لسیاسه چاپ کویت. جمعیت سنی ایران را حدود 19 میلیون اعلام کرده.
-75-70% - منبع: روزنامه اطلاعات سال 1357 – جمعیت اهل تسنن ایران را یک چهارم جمعیت کل ایران دانسته

به راستی کدامیک از این آمار ها درست است؟ آیا اصلا بین این درصدها عدد واقعی یا نزدیک به واقعیت وجود دارد؟
پاسخ به این سوال مشکل است چرا که آمارگیری و تحقیق در کشوری که فضای امنیتی سنگینی دارد و اقوام مذهبی غیر شیعه تحت فشار شدید نیروهای امنیتی هستند کاری است بس دشوار و مخاطره آمیز. کافی است متوجه فعالیت تحقیقاتی شما شوند و آنوقت است که شما را به جرم اقدام علیه امنیت ملی و محاربه زندانی و اعدام می کنند. با این وجود راه هایی برای آزمودن این ارقام وجود دارد که می توان از آنها برای رد یا تائید ادعای گروه های مختلف استفاده کرد.

1-بر اساس آمار روزنامه اطلاعات سال 1357 که توسط اهل تسنن به عنوان معیاری برای تخمین حدودی جمعیت اهل تسنن استفاده می شود، جمعیت اهل تسنن ایران در سال 1357 حدود یک چهارم (25%) کل جمعیت ایران بوده است یعنی حدودا 9 میلیون نفر از 36 میلیون نفر جمعیت کل آن سال. آیا از آن سال تا کنون، جمعیت اهل تسنن زاد و ولد بسیار کمتری نسبت به شیعیان داشته که درصد جمعیتی آن در سال های اخیر طبق آمارهای دولتی و حوزوی 15 تا 20 درصد کاهش پیدا کرده است؟ اگر به آمار مرکز آمار توجه کنیم می بینیم که رشد جمعیت استان سیستان بلوچستان که یکی از استان ها اصلی سنی نشین است در آخرین سرشماری در سال 1387 با حدود 4/3 درصد از تمامی استان های دیگر بیشتر بوده و این در حالی است که رشد متوسط جمعیت ایران در کمتر از 2% است. بنابراین بعید به نظر می رسد که آمار 90% یا بیشتر شیعیان ایران درست باشد.

2- روش دیگر تخمین جمعیت شیعیان عبارت است از محاسبه جمعیت اهل تسنن و جمع کردن این تعداد با تعداد جمعیت لائیک (بی دین) ایران، جمعیت زرتشتی، مسیحی، بهایی کلیمی و دیگر فرقه های اسلامی و غیر اسلامی و سپس کسر این تعداد از کل جمعیت ایران.

اهل تسنن در تمامی استان های کشور پراکنده هستند اما بیشترین تعداد آنها در استان های آذربایجان غربی، کردستان، تهران، سيستان و بلوچستان، گلستان، کرمانشاه، خراسان ، گیلان، فارس و بوشهر است. حتی در استان های شیعه نشین مثل خراسان رضوی که مرکز آن یعنی مشهد به عنوان یکی از مراکز اصلی تشیع شناخته می شود، هر چه به سمت شرق و جنوب می رویم بر جمعیت اهل تسنن افزوده می شود به طوری که از چند کیلومتری شرق مشهد تا مرکز شهرستان سرخس در نقطه مرزی ترکیب جمعیتی به نفع اهل تسنن تغییر پیدا کرده و تمامی مسجد ها متعلق به اهل تسنن است. تمامی شهرهای شرقی خراسان رضوی و بسیاری از شهرهای مرزی استان های مرزی سنی نشین هستند. به عنوان مثال جمعیت اهل تسنن آذربایجان غربی بیش از یک میلیون و هفتصد هزار نفر و جمعیت تسنن خراسان بیش از 750 هزار نفر تخمین زده می شود.

آمارهایی نیز در رابطه با اقلیت های ایران وجود دارد. بر اساس برخی رسانه های حقوق بشر و سایت های بهاییان، تعداد بهاییان ایران حدود 350 هزار نفر است. جمعیت مسیحیان 100 هزار، زرتشتیان 45 هزار و یهودیان 25 هزار نفر تخمین زده می شود.


نکته دیگر آن است که دولت ایران سعی می کند تمام مردم ایران را در یکی از مذاهب جای بدهد در حالی که بسیاری از افراد اصولا بی دین یا لامذهب هستند و به خدا و اصول مذهبی هیچ اعتقادی ندارند. موسسه Gallup تحقیقی در این زمینه انجام داده است که در آن درصد افراد بی دین کشور های مختلف از جمله ایران را تخمین زده است. در این تحقیق جمعیت بی دین ایران حدود 17% تخمین زده شده است ( Gallup 2010).

ینابراین برای محاسبه جمعیت تشیع ایران کافی است جمعیت سنی و بی دین و اقلیت های دینی را با هم جمع کرده و از جمعیت کل ایران کسر نمود .

جدول زیر جمعیت اهل تسنن استان های ایران را نشان می دهد. آمار جدول زیر در اصل مربوط به سال 1374 و مربوط به سازمان آمار كشور، سازمان تبليغات اسلامي و معاونت سياسي است که توسط برخی از رسانه های اهل تسنن به توجه به داده ها و شواهد خود آن را اصلاح شده است. ظاهرا منیع اصلی این آمار سایت سنی آنلاین است اما نگارنده موفق یه یافتن صفحه اصلی آمار نشد.

جدول زیر جمعیت گروه های مذهبی و غیر مذهبی ایران به همراه درصد آن گروه از جمعیت کل کشور را برای سال 1384 نشان می دهد.
نتیجه گیری و جمع بندی: درصد جمعیت شیعیان ایران حدود 69% تخمین زده شد اما ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که فشار رژیم بر اقلیت ها و حتی اهل تسنن و ممانعت از فعالیت های عمومی آنها به خصوص در شهرهای بزرگ باعث شده تا حضور آنان بسیار کمتر به چشم بیاید و در محاسبات و آمار ها کمتر خود را نشان بدهد. به علاوه جمعیت اهل تسنن با توجه به آمار سال 1374 محاسبه شده است که اصولا می بایست مساله رشد جمعیت آن نیز اعمال می شد. بنابراین انتظار می رود جمعیت غیر شیعه ایران به مقدار محسوسی بیشتر از آمار ارائه شده در این مقاله باشد.